1498Date : 1498Aligné à gauche
Processus Petri de Sauges
alias MenetreyPersonne : de Pullie
luz GrantLieu : .Aligné à droite
Processus Petri deis Sauges
alias MenestreyPersonne : de Pullie luz
GrantLieu : .Aligné à droite
13 novembre 1498
Anno Domini millesimo quatercentesimo
nonagesimo octavo et die tresdecima mensis
novembrisDate : 13.11.1498,
Petrus deis Sauges alias MenestreyPersonne :
de
Pullie luz GrantLieu : , ad clamam
...Lacune dans le texte source (2 mots)a
in
crimine heresisTerme : , fuit detentus in
castro Dompni
MartiniLieu d’origine : , et coram venerabili patre fratre
Francisco
FossaudiPersonne : ordinis Predicatorum conventus LausannensisOrganisation : ,
viceinquisitoreTerme : bgenerali in dyocesibus
LausannensiLieu : ,
GebennensiLieu : et
SedunensiLieu : auctoritate apostolica specialiter
deputatusCorrigé de : deputatoc, fuit adductus dictus
PetrusPersonne : ,
omni vinculo carceris solutus, et per eundem
dominum viceinquisitorem interrogatus et adjuratus
super sanctis Dei euvangeliis de veritate
dicenda, presentando eidem misericordiam Ecclesie,
casu quo vellet confiteri crimen pro quo
detinebatur.
Prima monitioTerme : canonica eidem
PetroPersonne : in forma juris facta.Aligné à droite
Primo interrogatus si sciat causam sue detencionis,
dixit quod
d sibi apposita manu desuper fuit
ex parte fidei, videlicet pro crimine heresis.
Interrogatus si sit hereticusTerme : , dixit et respondit
quod non, neque vellet esse.
Interrogatus qui capiuntur pro fide, dixit quod
illi qui negant Deum creatorem suum et Trinitatem.
Interrogatus quid faciunt heretici et qui negant
Deum, dixit quod nescit.
Et ulterius non fuit
interrogatus, sed per prefatum dominum viceinquisitorem
fuit assignatus ad diem sequentemDate : 14.11.1498, ad confitendum
veritatem. Et hoc pro prima monicione canonica,
presentibus reverendo in ChristoPersonne : patre domino
ordinis CisterciensisOrganisation : abbateTerme : MontheronisOrganisation : , venerabilibus et
circumspectis viris dominis Stephano SibillionisPersonne : ,
Glaudio de StaviacoPersonne : canonicis ecclesie LausannensisOrganisation : , nobilibus
viris Johanne de GumenPersonne : , Guillermo de GalleraPersonne : ,
dompno Johanne VuystonisPersonne : cappellanoTerme : et vicarioTerme :
dicti loci Dompni MartiniOrganisation : , testibus ad premissa
vocatis et rogatis.
14 novembre 1498
Secunda monitioTerme : .Centré
Anno quo supra et die quatuordecima mensis
novembrisDate : 14.11.1498, prenominatus Petrus MenestreyPersonne :
fuit ad locum auditorii coram prefato domino
viceinquisitore adductus, omni vinculo carceris
solutus, et per eundem dominum viceinquisitorem interrogatus
que opera faciunt heretici ; dixit quod nescit.
Interrogatus si ipse unquam fuerit suspectus de
heresiTerme :
inter eius notos et vicinos, dixit quod nescit,
nisi quod a
tribus annis citraAjout entre les lignese vel circaDate : 1495, intellexit et
subaudivit quod eius vicini habebant eum suspectum
de ipso crimine heresis.
Interrogatus si unquam sibi fuerit improperatum
per aliquem quod esset hereticus, dixit quod non,
nisi per quendam vocatum Petrum BechetPersonne : habitatorem
in ValleLieu : , qui dixit filio meo : « Filz de voudeisTerme : !Changement de langue : français »,
ex quo et propter quod ipse inquisitus eundem Petrum
BechetPersonne : citavit LausanneLieu : , et ibidem modicum litigaverunt ;
et fuit ordinatum quod ipse BechetPersonne : peteret sibi
veniam. Item ulterius dixit quod Mermetus
SugniensPersonne : semel LausanneLieu : – sunt circa sexDate : 1492 aut
septem anniDate : 1491 – etiam sibi inquisito improperavit
quod erat hereticus, et volebat eum quasi interficereTerme : .
Item ulterius dixit quod
RoletaPersonne : , uxor
Petri des
Sauges alias Menestrey juniorisPersonne : sui nepotis, est
annus vel circaDate : 1497 quod ipsa sibi dixit :
« Tu es
fmacherasTerme : Changement de langue : français ». Et tunc ipse eandem dementitus est.
Interrogatus si
g fecerit aliquam diligenciam de predictis
improperacionibus se purgandi, dixit quod non.
Interrogatus si unquam fuerit citatus nec interpellatus
coram aliquo
inquisitoreTerme : h
racione dicti criminis, dixit quod non.
Interrogatus si unquam dederit minas alicui ex vicinis
suis, deinde quod fecerit eidem aliquod malum,
dixit quod non. Licet vicini sui uti Petrus
DaugozPersonne : et Johannes MartiniPersonne : dicebant inter se non
tamen in conspectu ipsius, quando eis moriebantur
alique bestie, quod ipse interficiebat.
Interrogatus si frequentaverit cum aliquo suspecto de
dicto crimine heresis, dixit quod sic, cum
Glaudio
Adnar dictum luz MagnynChangement de langue : françaisPersonne : de
BoctenLieu : , eundo
et reveniendo
LausanneLieu : et alibi ; sic quod quodam
semel
Petrus Menestrey juniorPersonne : eius nepos sibi
loquens improperavit sibi, dicendo :
« Vous tregie
troup luz MagnynPersonne : Changement de langue : français ». Item ulterius dixit quod
isepe frequentavit cum
j–Francisco MarguetPersonne : Correction à la hauteur de la
ligne, remplace : Glaud[io]–j de
Dompno MartinoLieu : ; tamen pro tunc non erat
suspectusCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : sp[ectus]k
de heresi.
Interrogatus si habeat aliquos malivolos in parrochia
Dompni MartiniLieu : et de Pullie lu GrantLieu : , dixit quod non,
nisi illos qui eundem capi fecerunt, sed non in
dicta parrochia Dompni MartiniLieu : .
Interrogatus si noverit Franciscum MarguetPersonne : , dixit quod sic.
Interrogatus si viderit facere dicto MarguetPersonne : aliquem
malum et inhonestum actum, dixit quod non.
Interrogatus si noverit YsabellamPersonne : relictam Johannis
PeratPersonne : de PeresLieu : parrochie Dompni MartiniLieu : , dixit quod
sic, quia alias fuit uxorata cum quodam ex parentibus
suis ipsius loquentis ; tamen non vidit facere eidem
YsabellePersonne : aliquem actum inhonestum. Ulterius non
fuit interrogatus.
Unde ipse Petrus MenetreyPersonne : inquisitus fuit ibidem
convictus per dictos Franciscum MarguetPersonne : et YsabellamPersonne : de PeresLieu : ,
qui in facie ipsius dixerunt eundem esse hereticum et
esse de societateTerme : ipsorum, et fuisse cum eis in synagogaTerme :
in Vallibus subtus castrum Dompni MartiniLieu : , agendo et
faciendo prout alii heretici, eundem deprecando
ut confiteretur veritatem, petendo veniam et misericordiam
Dei et Ecclesie, prout ipsi fecerunt. Quiquidem
PetrusPersonne : negavit ita esse.
Et ultra non fuit interrogatus,
sed remissus ad diem sequentemDate : 15.11.1498, promictendo sibi misericordiam
Ecclesie. Et hoc pro secunda monitione canonica,
presentibus venerabilibus et circumspectis viris dominis
Laurencio CurvillionisPersonne : cellerarioTerme : venerabilis capituli LausannensisOrganisation : ,
Stephano SibillonisPersonne : , Glaudio de StaviacoPersonne : canonicisTerme :
ecclesie Beate Marie LausannensisLieu : , nobili Johanne de GumensPersonne : ,
Francisco JacaudPersonne : castellanoTerme : Dompni MartiniOrganisation : , et pluribus aliis
testibus ad premissa vocatis et rogatis.
15 novembre 1498
Tercia monicioTerme : canonica.Aligné à droite
Anno quo supra et die quindecima
mensis novembrisDate : 15.11.1498, fuit dictus Petrus de
Sauges alias MenestreyPersonne : coram prefato domino
viceinquisitore adductus modo quo supra
et per ipsum interrogatus super dicto crimine
heresis de veritate dicenda, ut infra.
Interrogatus primo si credat in Deum omnipotentem,
dixit quod sic.
Interrogatus si credat quod sint demonesTerme : , dixit quod sic.
Interrogatus si credat quod demones possint loqui
hominibus, dixit quod non credit.
Interrogatus si demunTerme : unquam sibi loquutus fuerit, et
ipse demoni, dixit quod non.
Interrogatus quid demun dixit hereticis, dixit quod
nescit, nisi malum ; tamen nescit quod malum.
Interrogatus quod malum faciunt heretici, dixit quod nescit,
excepto quod dici audivit quod heretici interficiunt gentes
et bestias.
Interrogatus ad quid
interficiuntCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : faciuntl gentes et
bestias, dixit quod nescit.
Interrogatus quo vadunt heretici quando volunt
conferre adinvicem, dixit quod dici audivit quod vadunt
ad synagogam ad aliquem locum desertum.
Interrogatus si vadant ad synagogam diePériode : le jour vel
noctePériode : la nuit, dicit quod nescit ; tamen credit quod vadunt
noctePériode : la nuit priusquam die.
Interrogatus quid faciunt in septaTerme : , dixit quod nescit
quia non fuit.
Interrogatus si in septa sit ignis, dixit quod nescit.
Interrogatus si alter sibi improperaverit crimen
heresis preterquam supranominati, dixit quod nescit,
quia tanti improperaverunt sibi
quodCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : quiam non
recordatur, excepto quod
Johannes de RospraPersonne : inter
ceteros sibi sepe improperavit, plus de viginti
vicibus
a sexdecim annis citraDate : 1482 ; de aliis non
recordatur.
Interrogatus si purgacionem fecerit de huiusmodi
improperacionibus, dicit quod non
n.
Interrogatus a quo tempore fuit diffamatusTerme :
de dicto crimine heresis, dixit quod sunt circa XVDate : 1483
vel XVI anniDate : 1482 quibus vicini sui ipsum
diffamaverunt de ipso crimine et ipsum
suspectum habuerunt, ut sibi videbatur.
Interrogatus si frequentaverit in
septisCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : spo sive
synagogis hereticorum, dixit quod non.
Interrogatus si noscat
MargaritamPersonne : uxorem
Johannis DiserensPersonne : de
PeyresLieu : , parrochie
Dompni MartiniLieu : , dixit quod sic, quia cognovit
eam jam, quando uxorabatur
A laz Malaz
PalluzLieu : Changement de langue : français parrochie de
AsiensLieu : . Et eciam
cognovit eam
p in loco ubi nunc
uxoratur, videlicet apud
PeyresLieu : .
Interrogatus si unquam habuerat debatum cum
ea et si velit sibi aliquod malum, dixit
quod non.
Interrogatus si fuerit cum ea in aliqua sectaTerme :
hereticorum, dixit quod non. Ulterius non
fuit interrogatus.
Unde ipse
Petrus MenestreyPersonne : inquisitus fuit
ibidem convictus per dictam
MargaritamPersonne : , que
in eius presencia et facie dixit eundem esse
hereticum et esse de societate
ipsiusmetCorrection au-dessus de la
ligne, remplace : ipsimetq loquentis
et aliorum hereticorum, et fuisse cum eis in
sinagogaTerme : subtus
castrum Dompni MartiniLieu : , agendo
et faciendo prout alii heretici, ipsum exortando
ut confiteretur ipsum reatum et petat veniam Deo
et
EcclesieCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : Ecclesr, prout ipsa facit. Quiquidem
PetrusPersonne : negavit ita esse.
Et ultra non fuit
interrogatus, sed remissus
ad diem sequentemDate : 16.11.1498,
promictendo sibi misericordiam Ecclesie. Et hoc pro
tercia
moniticioneCorrigé de : monitionesTerme : canonica, presentibus dompno
Johanne VuystonisPersonne : cappellano vicario dicti loci
Dompni MartiniLieu : ,
Francisco JacaudPersonne : castellano ipsius
loci,
Johanne SovajatPersonne : ,
Petro SilvestriPersonne : gubernatoribusTerme :
ipsius loci,
Girardo du ForPersonne : , et pluribus aliis
testibus ad premissa vocatis et rogatis.
16 novembre 1498
RepeticioTerme : dicti Petri
MenetreyPersonne : .Centré
Anno quo supra et die sexdecima
mensis novembrisDate : 16.11.1498, fuit dictus Petrus MenestreyPersonne :
inquisitus coram prefato domino viceinquisitore
adductus modo quo supra, et per ipsum super
dicto crimine heresis interrogatus, ut supra, an vellet
aliquid confiteri. Qui negavit se esse talem,
videlicet hereticum, ut supra.
Ulterius non fuit
interrogatus. Et hoc pro quarta monicione,
sibi de gracia speciali et superhabund
anterCorrection par-dessus, remplace : emtert facta,
eundem assignando
ad dietimDate : 17.11.14981, presentibus quibus supra.
21 novembre 1498
Alia repeticio cum sentencia
interloquutoriaTerme : .Centré
Anno quo supra et die vicesima prima
mensis novembrisDate : 21.11.1498, fuit supradictus PetrusPersonne :
inquisitus per prefatum dominum viceinquisitorem
interrogatus et admonitusTerme : de veritate dicenda
super dicto crimine heresis. Qui PetrusPersonne : respondit
se nichil scire super dicto crimine. Et tunc,
hiis auditis, aparuit procurator sacre fideiTerme : contra
et adversus dictum PetrumPersonne : inquisitum, producens
materias et processus coram prefato domino viceinquisitore,
petens dictum Petrum MenestreyPersonne : torqueriiTerme : , donec
veritas ab ore eius eruatur. Tunc prefatus dominus
viceinquisitor dixit dicto Petro MenestreyPersonne : an
vellet aliqua proponere contra fidei procuratorem.
Qui dixit quod non. Quo audito, actentis
probacionibus per ipsum procuratorem fidei,
dictus viceinquisitor tulit sentenciam interloquutoriam
in modum qui sequitur :
Christi nomine invocato, viso processu inquisicionali
contra et adversus
Petrum deis Sauges alias MenestreyPersonne :
hic presentem et nichil justi opponentem, visis perjuriis,
variacionibus et obstinacionibus in ipso perseverantibus,
munientes signo sancte crucis, dicentes :
« In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen », ut de
vultu Dei a quo omnis rectum procedit judicium
et oculi nostri viderunt equitatem, solum Deum pre oculis
habentes, justiciam procurantes, sacre fidei pro tribunali
sedentes, facta prius inquisicione potestati ordinarie,
per hanc sentenciam interlocutoriam quam de jurisperitorum
[consilio]Omission, complété(e) par analogieu serimus in hiis scriptis ; pronunciamus, dicimus et
declaramus te,
Petrum deis Sauges alias MenestreyPersonne : ,
delatum presentem
v questioni corporaliTerme :
subiciendum et torquendum fore, donec et quousque
ex tuo ore habeatur veritas, citra tamen
mortis periculum, sanguinem effusionem et membrorum
mutilacionem, de quo solemniter et expresse
protestamur.
Quaquidem sentencia interloquutoria lata,
dictus
PetrusPersonne : inquisitus fuit positus in
cordamTerme : et, deposito a corda, interrogatus
per dictum dominum viceinquisitorem super dicto crimine
heresis, ipse
PetrusPersonne : inquisitus nichil confiteri
voluit, sed fuit remissus
ad diem crastinamDate : 22.11.1498,
presentibus venerabilibus
religiosisCorrection par-dessus, remplace : relisw fratribus
Ludovico VullieriiPersonne : prioreTerme : conventus
MonteronisOrganisation : ,
Johanne PanchautPersonne : ordinis eiusdem conventus, nobili
Glaudio de LavigniacoPersonne : castellanoTerme : de
BerchieOrganisation : ,
Petro JacaudPersonne : ,
Girardo dou ForPersonne : , et
Johanne
SovajatPersonne : gubernatore
Dompni MartiniOrganisation : , testibus
ad premissa vocatis et rogatis.
22 novembre 1498
Alia repeticioCentré
Anno quo supra et die vicesima secunda
mensis novembrisDate : 22.11.1498, fuit supradictus PetrusPersonne : positus
ad cordam et nichil confiteri voluit. Sed fuit
remissus per prefatum dominum viceinquisitorem ad
horam vesperorumPériode : le soir, presentibus venerabili dompno
Johanne VuystonisPersonne : cappellano vicario Dompni MartiniLieu : ,
Francisco JacaudPersonne : castellano dicti loci, Johanne SovajatPersonne :
gubernatore, et Girardo du ForPersonne : dicti loci Dompni MartiniLieu : ,
testibus ad premissa vocatis et rogatis.
22 novembre 1498, plus tard
Alia repeticio cum confessioneAligné à droite
Anno et die quibus supraDate : 22.11.1498,
hora
vesperorumPériode : le soir, fuit per prefatum dominum viceinquisitorem
predictus
Petrus MenestreyPersonne : interrogatus de
veritate dicenda super dicto crimine heresis.
Qui
dictusCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : dixitx PetrusPersonne : confitetur esse
hereticus, prout inferius describitur.
Et dicit quod sunt
viginti anni vel circaDate : 1479
quod
Franciscus MarguetPersonne : et ipse inquisitus die
una subtus
ecclesiam Dompni MartiniLieu : juxta
Le CouruzLieu : Changement de langue : français cognoverunt simul carnaliter
unum juventum seu veram equam. Deinde
dictus
PetrusPersonne : inquisitus venit cum dicto
Francisco
MarguetPersonne : ad domum ipsius
FrancisciPersonne : et ibidem
reperit demonem in speciem hominis vestiti nigro,
cuius nomen erat
RobinetPersonne : . Qui dictus demun
dixit eidem
PetroPersonne : :
« Si velis michi credere et
facere ea que tibi dicam, faciam te divitem
et daboCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : daby tibi cotidie quinque solidosUnité monétaire : 5 sous/sols ».
z–Et ait illeAjout dans la marge de
droite–z :
aa–negatio DeiNote dans la marge de gauche–aa ab « Quid vis ut faciam ? ».
« Opportet quod tu neges
Deum omnipotentem et virginem MariamPersonne : ». Quiquidem
inquisitus ad vocem dicti demonis negavit
Deum creatorem suum, sed non virginem
MariamPersonne : .
Et illico dictus demun se mutavit in speciem unius
eque ; qui
PetrusPersonne : inquisitus obsculatus est eam
sub cauda in
signum homagiiTerme : et eidem tradidit
et dedit corpus suum sed non animam, licet volebat
eam habere. Et tunc idem
demunAinsi peciit
aliquid sibi dari de suo proprio corpore.
Quiquidem inquisitus ad interpellacionem
Francisci MarguetPersonne : fuit contentus quod haberet ungulam
magnam pedis sinistri. Sed tamen non accepit
ungulam, sed momordit eum super pede, ut
apparet signum morsus. Et confitetur idem
inquisitus quod demun sibi tradidit
quinque solidosUnité monétaire : 5 sous/sols ;
qui illos posuit in bursa sua, sed paulo post
nichil reperit. Et quadam
die martisPériode : mardi de seroPériode : le soir,
de jussu dicti demonis, post dies octo, cum
dicto
Francisco MarguetPersonne : ivit ad sectam, videlicet subtus
castrum Dompni MartiniLieu : , in qua erat ignis
ac–sectaNote dans la marge de gauche–ac perseiTerme : colloris. Et ibidem reperit plures
gentes comedentes panem, caseum et carnes, et
bibebant vinum. Et ipse cum ipsis ita fecit.
Et dixit quod magister ipsorum ibidem erat in
specie hominis.
Interrogatus quas carnes ibidem comedebant,
dixit quod inter ceteras comedebant carnes
humanasTerme : , scilicet puerorumTerme : , quorum sapor erat
dulcis. Et quod ipsi capiunt in cimisteriis dum
sunt sepulti ; et relinquunt ibidem caput propter
sanctum crisma, cum per eos in domibus eorum
sunt nequati, et apportant corpora dictorum
puerorum ad sectam, et ibidem comedunt ; tamen
ipse nullos interfecit nec apportavit, ut dicit.
Deinde comburunt ossa et faciunt pulveresTerme : cum
quibus faciunt mori gentes et bestias.
Interrogatus quid demun ipsis precipit in
synagoga, dixit quod faciant omnia mala
que facere poterunt. Et confitetur fecisse
crucem in terra cum digito et illam calcasse
pede sinistro. Item ulterius confitetur
ad vocem demonis, fuerunt
quatuor anni
elapsi vel circaDate : 1494, in uno
PascatheDate : des fêtes sans date fixe recepisse
sacrum
corpus ChristiTerme : et illud reservasse et
portasse una
ad martis post in secta
subtus
castrum Dompni MartiniLieu : et posuisse
ae–portavit corpus Christi ad sectamNote dans la marge de gauche–ae in una patella quam apportavit dictus
MarguetPersonne : , ad fricandum ; sed evanuit ab
oculis eorum. Item confitetur quod post
comestionem, homines habitant cum mulieribus
modo
sodometicoTerme : . Et demun ipsis precipit
quod faciant mori animalia. Et qui majora mala
af facit, stipendia habet a demone majora.
Et ultra non fuit interrogatus, sed remissus
ad diem sequentemDate : 23.11.1498, presentibus Francisco JacaudPersonne : castellano
Dompni MartiniOrganisation : , PetroPersonne : eius filio, Johanne SovajatPersonne :
gubernatore ipsius loci, testibus ad premissa
vocatis et rogatis.
23 novembre 1498
Alia repeticioCentré
Anno predicto et die vicesima tercia mensis
novembrisDate : 23.11.1498, fuit interrogatus
[Petrus MenestreyPersonne : inquisitus]Omission, complété(e) par analogieag per supradictum
dominum viceinquisitorem quomodo heretici
vocant virginem
MariamPersonne : ; dixit quod vocant eam
RossazPersonne : Changement de langue : français.
Interrogatus cur non confessus est in primis
monicionibus, dixit quod non potuit, quia
demun eum tenebat ut non confiteretur, et
in carcere sibi dicebat quod non crederet dicto
inquisitori, quia ipsum defraudaret ; sed
incontinenti quod ipse inquisitus bibit aquam
foncium, demun in eo nullam potestatem habuit, et
illico confessus est.
Interrogatus quo
[modo]Omission, complété(e) par analogieah ibat ad sectam, dixit quod
demun sibi tradidit unum parvum
baculumTerme : et
unguentumTerme : in uno
holobaustroTerme : ex quo ungebat
baculum ; quo uncto, ascendebat super dicto
baculo, dicendo :
« Vaz, de par le dyableTerme : , vaz !Changement de langue : français ».
Et immediate erat illuc. Et ibat libenter
diebus martisPériode : mardi.
Interrogatus in quibus sectis fuit, dixit quod
in tribus, scilicet subtus
castrum Dompni MartiniLieu : ,
ai–secteNote dans la marge de gauche–ai in furno de
MonthobynLieu : , et in
siturnoCorrection par-dessus, remplace : soturnoaj Francisci
MarguetPersonne : .
Interrogatus de suis complicibus, dixit vidisse
in sectis et realiter cognovisse sepisper hos,
videlicet
Johannem RicharPersonne : ,
GuilliemetamPersonne : eius uxorem,
ak–ComplicesNote dans la marge de gauche–ak JohannemPersonne : eorundem conjugum filium,
Pernetum JacaudPersonne : ,
Franciscum MarguetPersonne : ,
YsabellamPersonne : de
PeresLieu : dictam
JolyaPersonne : ,
MargaritamPersonne : uxorem
Johannis DiserensPersonne : de
PeresLieu : ,
Francesiam JacodPersonne : de
SugniensLieu : ,
Girardum de
deCorrigé de : al MadalenaPersonne : de
Pullie PictetLieu : et eius
matremPersonne : ,
Glaudium Adnar luz MagnymChangement de langue : françaisPersonne : de
BoctentLieu : ,
Nycodum
CarrazPersonne : de
RueryLieu : ,
Jaquemetum MermyouzPersonne : de
BerchieLieu : et
Petrum GleyPersonne : de
Villar luz TerreuxLieu : Changement de langue : français, necnon
uxorem
Petri Mandi Richar alias CoquozChangement de langue : françaisPersonne : vocatam
laz
CoquessazPersonne : Changement de langue : français, et quandam
JohannetamPersonne : de ultra lacum
2 habitatorem,
cum dompno
Johanne GirodiPersonne : capellanoTerme : qui alias morabatur
apud
EchallentLieu : sunt
circa duo anniDate : 1496, et
Johannem PilletPersonne :
de
Sancto CyriacoLieu : , comedentes, bibentes, et facientes
omnes actus quos soliti sunt facere in dicta secta.
Interrogatus a quo tempore non fuit in secta,
dixit quod a
festo Beati MichaelisPersonne : vel circaDate : 29.09.1498 (des fêtes religieuses),
scilicet subtus
castrum Dompni MartiniLieu : ; et ibidem
vidit omnes supradictos,
preterCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : predam dictum
Nycodum
CarrazPersonne : de
RueryLieu : , quem non vidit a tempore
quo recessit.
Et ulterius non fuit interrogatus,
sed remissus ad horam vesperorumPériode : le soir, presentibus quibus
supra et dompno Johanne VuystonisPersonne : cappellano vicario
dicti loci, testibus ad premissa vocatis et rogatis.
23 novembre 1498, plus tard
Alia repeticioCentré
Anno et die predictisDate : 23.11.1498, hora vesperorumPériode : le soir,
fuit per prefatum dominum viceinquisitorem prefatus
Petrus MenestreyPersonne : interrogatus si unquam in
confessione sacramentali fuerit confessus dictum
crimen heresis. Dixit quod non.
Interrogatus super maleficiisTerme : , dixit quod demun
sibi tradidit unum halobaustrumTerme : repletum
pulveribus ad nocendum hominibus et animalibus ;
ex quibus maxime mori fecit unum bovemTerme : Petro
DaugozPersonne : de Pullie luz GrantLieu : , est annusDate : 1497, et unum
alium Johanni MartiniPersonne : ipsius loci, sunt circa
septem mensesDate : avril 1498, ac unum alium Francisco JacaudPersonne : de
ChardonayLieu : ; que sibi custodiebat Petrus Menetrey
juniorPersonne : , eiusdem inquisiti nepos, ob despectum quod
noluerat sibi tradere.
Item confitetur dedisse ex illis pulveribus ad bibendum
die festi Nativitatis Domini proxime lapsiDate : 25.12.1497 de sero domi
an–homicidiumNote dans la marge de gauche–an Panchaut Stephaneto LaciantPersonne : ; qui immediate
perdidit loquelam et vixit sine loquendo usque
in
festo ao–Omnium sanctorumOrganisation : Correction à la hauteur de la
ligne, remplace : beati JohannisPersonne : –ao proxime
lapsoDate : 01.11.1498 ; deinde ab humanis decessit.
Item confitetur dedisse ad bibendum
AnthoniePersonne :
uxori quondam
Jaqueti CarrazPersonne : de
Pullie PictetLieu : ,
ap–homicidiumNote dans la marge de gauche–ap sunt
novem anni vel circaDate : 1489, et languivit certo tempore,
deinde mortua fuit, eo quod quodam semel ipse
et
Franciscus MarguetPersonne : transierunt per locum ipsum
de
Pullie PictetLieu : et ipsa noluit eis dare bibere.
Et quadam alia vice qua reversi sunt, ipsa dedit
eis, et tunc ipse dedit sibi ad bibendum, ex quo
ipsa mortua est, ut supra.
Item confitetur quod sunt
octo anni vel circaDate : 1490,
in domo de
PanchautPersonne : de
Pullie luz GrantLieu : ,
aq–homicidiumNote dans la marge de gauche–aq dedisse ex illis pulveribus
ar–ad bibendoCorrigé de : ad bibendum–ar Petro
RozPersonne : ipsius loci, ex quo mortuus fuit, ideo
quod
habueratCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : huas debatum de quadam decima.
Item confitetur voluisse ponere ad sectam
hereticorum vi et violencia quadam noctePériode : la nuit,
tenendo per brachium, MermetamPersonne : uxorem Johannis
LaciantPersonne : quodam semel. Sed ipsa noluit,
sed ab eodem evasit.
Ulterius non fuit
interrogatus, sed remissus ad diem sequentemDate : 24.11.1498,
presentibus quibus supra.
24 novembre 1498
Alia repeticio dicti
Petri Menestrey alias
de SaugesPersonne : , cum conclusione
dicti processus.Centré
Anno quo supra et die vicesima
quarta dicti mensis novembrisDate : 24.11.1498, supradictus
supradictusCorrigé de : at Petrus des Sauges alias MenestreyPersonne :
inquisitus fuit per prefatum dominum viceinquisitorem
iterum interrogatus super maleficiis per eum
perpetratis et complicibus suis. Qui dixit et
respondit alia nescire preterquam illa que superius
dixit et confessus est.
Preterquam de complicibus suis, dixit et confessus est
vidisse et realiter cognovissse in sectis supradictis
au–complicesNote dans la marge de gauche–au supradictos omnes, necnon
JohannemPersonne : filium dicti
Francisci
MarguetPersonne : et eiusdem
JohannisPersonne : uxoremPersonne : , agentes et
av
honorem ac reverenciam demoni facientes, prout
supra dictum est.
Aliud dixit se nescire ;
sed juravit in manibus prefati domini
viceinquisitoris super sanctis Dei euvangeliis
omnia superius per eum confessata fore
vera, et eadem vult manutenere coram omnibus.
Tunc prefatus dominus viceinquisitor
dixit prefato inquisito an vellet concludere
processum et conclusionem imponere. Quiquidem
Petrus MenestreyPersonne : inquisitus
rogavitCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : dix[it]aw
eundem dominum viceinquisitorem ut concluderet et
finem imponeret dicto eius processui,
submictendo se de non in contrarium
veniendo, renunciando juribus,
etc.Abréviation Illico comparuit
venerandus procurator sacre fidei coram eodem
domino viceinquisitore, petens concludi
dictum processum et conclusionem fieri. Et
tunc prefatus dominus viceinquisitor conclusit
ax–conclusio processusNote dans la marge de gauche–ax ipsum processum et finem imposuit, presentibus
venerabilibus religiosis et fratribus dominis
Ludovico VullieriiPersonne :
priore et
GuichardoPersonne : ordinis CisterciensisOrganisation : et conventus
MonteronisLieu : ,
necnonCorrection à la hauteur de la
ligne, remplace : necnonay Francisco JacaudPersonne : castellano
Dompni MartiniOrganisation : ,
Petro JacaudPersonne : eius fratre,
Girardo
du ForPersonne : ,
Johanne SovajatPersonne : gubernatore, et pluribus
aliis testibus ad premissa vocatis et rogatis.
De dicti domini viceinquisitoris precepto
[Signature :] AndreasÀ l’original : as ThovaciiPersonne :
Seing/signe notarial
Processus Petri des Sauges
alias MenestreyPersonne : super heresis
crimine etc.Abréviation
Résumé
Pierre des Sauges alias Menetrey, de Poliez-le-Grand, détenu au château de Dommartin, comparait le 13 novembre 1498 devant le vice-inquisiteur François Fossaud. Le lendemain, suite à la deuxième monition, l’inculpé reconnait avoir fréquenté des hérétiques et être soupçonné comme tel parmi ses voisins ; mais il nie être hérétique, et persiste dans son refus après avoir été confronté à ses accusateurs François Marguet et Isabelle Perat. Le 15 novembre, il est à nouveau interrogé et confronté à son accusatrice Marguerite Diserens, sans pourtant avouer, et il fait de même le lendemain, malgré une quatrième monition supplémentaire. Après un délai de cinq jours, le 21 novembre, Pierre comparait à nouveau devant la cour, mais il refuse de passer aux aveux. Ce même jour, le procureur de la foi demande la sentence interlocutoire afin de soumettre Pierre à la question ; la sentence sera rendue par la cour et exécutée immédiatement, sans pour autant obtenir les aveux de la part de l’inculpé. Le lendemain, après une deuxième séance de torture, l’inculpé avoue. Il poursuit ses aveux les 23 et 24 novembre et il dénonce dix-neuf personnes (11 hommes et 8 femmes). Le 24, le procès se clôt suite à la dernière ratification. Les actes s’arrêtent ici, mais nous savons que Pierre a été finalement condamné [au bûcher] le 3 décembre par le vice-inquisiteur, avec l’autorisation du procureur général du Chapitre de Lausanne.